Gỡ vướng cho phát triển sâm Ngọc Linh

Rào cản phát triển vùng sâm

Ông Hồ Văn Thể - Chủ tịch UBND xã Trà Linh cho biết, hiện các văn bản pháp luật có quy định về việc các tổ chức, cá nhân không được đưa vật liệu khó phân hủy, có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường vào sử dụng trong trồng sâm. Điều này ảnh hưởng đến việc trồng, chăm sóc sâm Ngọc Linh của người dân, nhất là trong tình hình thời tiết diễn biến phức tạp, sương muối, mưa đá liên tục xảy ra khiến sâm con chết hàng loạt.
 

Tương tự, ông Nguyễn Thành Phương – Chủ tịch UBND xã Trà Nam cho biết, lưới thép gai là một trong những vật dụng người dân sử dụng để bảo vệ vùng sâm. Song nếu đưa ra thì người dân loay hoay trong giải pháp bảo vệ, nhất là phòng chống nạn trộm cắp sâm. Người dân rất mong muốn các cấp, ngành hướng dẫn một số vật liệu thân thiện để họ triển khai tập trung phát triển.

Kiến nghị của lãnh đạo huyện Nam Trà My, vùng trồng sâm Ngọc Linh đang chịu tác động mạnh của hiện tượng biến đổi khí hậu. Điều này ảnh hưởng không nhỏ đến quá trình sinh trưởng phát triển cây sâm. Quá trình di thực sâm xuống vành đai dưới 1.500 cũng chịu ảnh hưởng rõ rệt, khi chỉ phát triển trong thời gian đầu và chậm dần trong những năm tiếp theo.
 

Về cơ chế chính sách, hiện nay Sở Tài chính chủ trì việc ban hành đơn giá cho cây sâm giống 1 tuổi theo Nghị quyết 09/2022 của HĐND tỉnh, trong khi đó cây sâm giống từ 2-4 tuổi vẫn chưa quy định cụ thể. Điều này gây khó khăn để người dân đầu tư và phát triển sâm Ngọc Linh.

Theo Trung tâm Phát triển sâm Ngọc Linh và dược liệu Quảng Nam, nguồn vốn hỗ trợ cây giống trong năm 2024 quá thấp so với kế hoạch phân kỳ nguồn vốn thực hiện Nghị quyết số 09/2022 của HĐND tỉnh. Cụ thể, nguồn phân bổ năm 2024 là 15 tỷ đồng, trong khi đó kế hoạch sản xuất cây giống sâm Ngọc Linh 1 năm tuổi được giao tại Đề án triển khai thực hiện Quyết định số 611 ngày 1/6/2023 của Thủ tướng Chính phủ trong năm nay là 120.000 cây. Điều này cũng gây khó khăn cho trung tâm trong việc cung ứng cây giống để hỗ trợ cho người dân; không phát huy được hiệu quả của Nghị quyết số 09.

Định hướng cho sự phát triển

Đại diện Sở Tài chính cho biết, năm 2023, đơn vị định giá cây giống sâm Ngọc Linh chậm đã ảnh hưởng đến Nam Trà My trong việc triển khai chính sách hỗ trợ người dân. Từ năm 2024, Sở Tài chính quyết tâm định giá sớm và sẽ ban hành trong tháng 6. Về định giá cây sâm từ 2-4 tuổi đang nằm ngoài nhiệm vụ của sở, cần sự chỉ đạo UBND tỉnh để triển khai thực hiện.
 

Bí thư Tỉnh ủy Lương Nguyễn Minh Triết cho rằng, chính vì chưa định giá được cây sâm Ngọc Linh nên việc buôn bán trên thị trường chủ yếu dựa vào “niềm tin”. Với những cây sâm trên 5 tuổi, việc định giá phải dựa vào nhiều yếu tố và phụ thuộc vào thị trường. Trong khi cây sâm 2-4 năm tuổi đang trong giai đoạn cây giống thì hoàn toàn có cơ sở để định giá được. Ban Cán sự Đảng UBND tỉnh cần xem xét, đề xuất HĐND tỉnh sửa đổi, bổ sung vào Nghị quyết 09 để giao Sở Tài chính thực hiện.

Nam Trà My đang triển khai trồng sâm Ngọc Linh tại 7 xã thuộc vùng quy hoạch. Hiện đã có hơn 1.500 hộ dân đăng ký trồng sâm với tổng diện tích hơn 1.650ha. Cạnh đó, huyện đã thu hút được 18 doanh nghiệp đăng ký trồng sâm Ngọc Linh và dược liệu dưới tán rừng, với diện tích đăng ký gần 342ha.
Năm 2023, UBND huyện tiếp tục hỗ trợ 103.333 cây sâm Ngọc Linh giống 1 tuổi cho 1.695 hộ dân. Đồng thời đẩy mạnh quảng bá sâm Ngọc Linh thông qua phiên chợ hàng tháng, sàn giao dịch thương mại điện tử và hoạt động du lịch.

Về việc đưa vật liệu không thân thiện vào vườn sâm cũng không nên quá cứng nhắc. Địa phương cần xem xét tình hình thực tiễn để hướng dẫn người dân thực hiện. Những quy định nào của pháp luật chưa sát thực tế thì tiếp tục kiến nghị để đảm bảo lợi ích của người dân. Ban Cán sự Đảng UBND tỉnh cần chỉ đạo các ngành liên quan nghiên cứu thực tiễn, sớm có văn bản hướng dẫn cụ thể về các loại vật liệu nào được phép hoặc không được phép mang vào vườn sâm.