Không thể kinh doanh kiểu “mở hé”

Những ngày qua, tại Hà Nội, không ít tuyến phố cổ vốn thường ngày buôn bán sầm uất, tấp nập, bỗng nhiên vắng vẻ, đìu hiu do hàng loạt cửa hàng kinh doanh đóng cửa, hoặc bán hàng kiểu “nửa kín, nửa hở” (hé cửa bán hàng).

Nguyên nhân là do các hộ kinh doanh muốn né tránh đợt cao điểm chống hàng nhái, hàng giả, hàng kém chất lượng (từ ngày 15/5 - 15/6) của cơ quan chức năng, cùng với đó là việc “án binh bất động”để “nghe ngóng” chính sách quản lý mới về thuế có hiệu lực từ ngày 1/6.

Trên thực tế, hầu hết cửa hàng kinh doanh tại các tuyến phố cổ Hà Nội đều nhập hàng thủ công trong nước, hàng Trung Quốc nhập khẩu theo đường “tiểu ngạch” nên khó chứng minh nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng. Nếu như hàng hóa không rõ nguồn gốc, xuất xứ khi bị cơ quan chức năng phát hiện chỉ bị xử lý hành chính bằng hình thức phạt tiền, tiêu hủy, thì với những sản phẩm làm nhái các thương hiệu, vi phạm quyền sở hữu trí tuệ, hay làm giả gây nguy hại cho sức khỏe, tính mạng của người tiêu dùng còn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Vì thế, việc không ít cửa hàng đóng cửa, hoặc “mở hé” kinh doanh chính là để “qua mắt” lực lượng chức năng, tránh việc bị phát hiện kinh doanh hàng nhái, hàng giả, hàng kém chất lượng của họ.

Việc hàng loạt các cửa hàng đóng cửa hoặc “mở hé” để kinh doanh ngoài việc né tránh đợt cao điểm chống gian lận thương mại, hàng nhái, hàng giả, còn do việc áp dụng chính sách thuế mới có hiệu lực từ ngày 1/6. Cụ thể, các hộ kinh doanh có doanh thu từ 1 tỷ đồng trở lên sẽ buộc phải xuất hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy bán hàng. Theo đó, nếu các hộ kinh doanh không thể “trưng ra” hóa đơn đầu vào thì sẽ không thể xuất hóa đơn bán hàng cho khách, bởi như vậy là vi phạm quy định pháp luật về quản lý thuế.

Chưa kể, nhiều hộ kinh doanh cũng gặp khó khăn trong việc đầu tư, nâng cấp hệ thống để kết nối với cơ quan thuế nên chưa thể thực hiện ngay việc xuất hóa đơn điện tử từ máy tính tiền. Nguyên nhân có cả chủ quan và khách quan: Tư duy kinh doanh thủ công cảm thấy khó tiếp cận với công nghệ hiện đại; cùng với đó việc đầu tư phần mềm, thiết bị máy móc cũng cần chi phí không nhỏ gây khó khăn cho không ít các hộ kinh doanh. Đây cũng là một trong những lý do các cửa hàng đóng cửa để “nghe ngóng binh tình”.

Song, thực tế cũng có không ít hộ kinh doanh tìm cách chống đối quy định mới về quản lý thuế, thay vì treo biển “chỉ nhận tiền mặt”, họ “hé cửa” để kinh doanh, đồng thời khuyến khích khách hàng thanh toán bằng tiền mặt nhằm trốn tránh nghĩa vụ thuế. Với cách thức này, các hộ kinh doanh không chỉ dễ dàng tiêu thụ hàng hóa không rõ nguồn gốc xuất xứ mà không bị phát hiện, còn có thể “né” được việc phải thực thi nghiêm túc quy định của pháp luật về kê khai đúng, đủ doanh thu để nộp thuế cho Nhà nước.

Một số người hài hước ví von rằng, việc một số cửa hàng “hé cửa” kinh doanh như thể trở lại thời kỳ áp dụng các biện pháp mạnh để phòng chống Covid-19 cách đây vài năm. Cách so sánh này không khỏi khiến người ta “cười ra nước mắt”. Trong khi Đảng, Nhà nước đang khuyến khích, tạo điều kiện tối đa cho kinh tế tư nhân phát triển, thì có không ít hộ kinh doanh lại tỏ ra lén lút, sợ sệt đến mức đóng cửa, hoặc “hé cửa” để kinh doanh. Điều đó cho thấy một số hộ kinh doanh đang chỉ nhìn thấy cái lợi cá nhân trước mắt mà chưa nghĩ đến lợi ích lâu dài không chỉ của riêng họ mà của toàn xã hội.

TS Mạc Quốc Anh - Phó Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp nhỏ và vừa TP Hà Nội cho rằng, đây là tâm lý “không muốn lớn” của các hộ kinh doanh, do sợ phát sinh nhiều chi phí khi tuân thủ quy định pháp luật, cũng như rủi ro pháp lý. Các chuyên gia kinh tế đều khẳng định: Xu hướng minh bạch hóa trong kinh doanh, nộp thuế là một tiến trình không thể đảo ngược, vì thế việc “trốn tránh” của các hộ kinh doanh không thể giải quyết được vấn đề, mà chỉ tạo thêm phiền phức, rắc rối cho chính họ. Trong một xã hội văn minh, mọi thứ đều phải rõ ràng, minh bạch, vì thế các hộ kinh doanh buộc phải chấp nhận và thích nghi, nếu không sẽ đồng nghĩa với việc họ tự đào thải khỏi nền kinh tế thị trường.