Sắp xếp các tổ chức chính trị - xã hội, các hội quần chúng trực thuộc UBTƯ MTTQ Việt Nam: Vì một khối đại đoàn kết toàn dân tộc vững bền

Khẳng định vai trò trung tâm của MTTQ Việt Nam trong xây dựng khối đại đoàn kết

Sinh thời Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ, sức mạnh lớn nhất của cách mạng Việt Nam là nằm ở nhân dân và nếu đoàn kết được nhân dân thì sẽ tạo ra được sức mạnh vô địch: “Trong bầu trời không gì quý bằng nhân dân. Trong thế giới không gì mạnh bằng lực lượng đoàn kết của nhân dân”. Người cũng khẳng định: “Dễ trăm lần không dân cũng chịu/Khó vạn lần dân liệu cũng xong”. Trải qua thực tiễn đấu tranh cách mạng, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã tổng kết: “Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết; Thành công, thành công, đại thành công”.
Kế thừa và phát triển tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, trong mọi giai đoạn cách mạng, Đảng ta luôn khẳng định: Đoàn kết là truyền thống cực kỳ quý báu, là đường lối chiến lược của Đảng; là cội nguồn sức mạnh, là giá trị cốt lõi và động lực chủ yếu của cách mạng Việt Nam, có ý nghĩa quyết định mọi thắng lợi của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
 

Ở giai đoạn hiện nay, Mặt trận tiếp tục là trung tâm đoàn kết, tuyên truyền, tập hợp rộng rãi các tầng lớp nhân dân chung sức, đồng lòng thực hiện các mục tiêu, lý tưởng của Đảng, đó là đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Phát biểu tại Đại hội đại biểu toàn quốc MTTQ Việt Nam lần thứ X, nhiệm kỳ 2024 - 2029, Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định, trước cơ hội đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới, MTTQ Việt Nam có sứ mệnh vinh quang và cao cả. Để thực hiện được mục tiêu này, giải pháp then chốt là cần thống nhất nhận thức về vị trí, tầm quan trọng đặc biệt của khối đại đoàn kết toàn dân tộc và yêu cầu cấp bách, hơn bao giờ hết, ưu tiên hàng đầu củng cố, phát huy khối đại đoàn kết toàn dân tộc dưới sự lãnh đạo của Đảng.
Trong cuộc cách mạng đổi mới tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị “tinh - gọn - mạnh - hiệu năng - hiệu lực - hiệu quả” để củng cố, phát huy khối đại đoàn kết toàn dân tộc, Đảng chủ trương sắp xếp các tổ chức chính trị - xã hội, các hội quần chúng trực thuộc UBTƯ MTTQ Việt Nam bằng nhiều quyết sách mạnh mẽ, phù hợp với thực tiễn. Từ Nghị quyết số 18-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá XII về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, cho đến Quyết định số 245-QĐ/TW ngày 24/1/2025 của Bộ Chính trị về việc lập Đảng bộ Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể Trung ương; Kết luận số 121-KL/TW, ngày 24/1/2025 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về tổng kết Nghị quyết số 18-NQ/TW và Kết luận số 126-KL/TW, ngày 14/2/2025 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về một số nội dung, nhiệm vụ tiếp tục sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị năm 2025, Bộ Chính trị đã ban hành Kết luận số 127-KL/TW về triển khai nghiên cứu, đề xuất tiếp tục sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị yêu cầu các cấp ủy, tổ chức đảng tập trung thực hiện tốt các nội dung, trong đó có việc sắp xếp lại các tổ chức chính trị - xã hội, hội quần chúng do Đảng và Nhà nước giao nhiệm vụ về trực thuộc UBTƯ MTTQ Việt Nam để đồng bộ với cơ cấu tổ chức đảng hiện nay./
 

Theo đó, dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 (dự thảo Nghị quyết) đã được Quốc hội thông qua và tổ chức lấy ý kiến rộng rãi trong các tầng lớp nhân dân. Dự thảo Nghị quyết thể hiện tầm nhìn chiến lược và quyết tâm đổi mới mạnh mẽ của Đảng và Nhà nước ta trong bối cảnh hiện nay. Trong những nội dung sửa đổi, có nội dung liên quan đến Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội.

Việc đưa vào dự thảo sửa đổi, bổ sung các quy định rõ hơn, cụ thể hơn về vai trò, chức năng, nhiệm vụ của MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội, nhất là trong việc thể chế hóa vai trò đại diện, giám sát, phản biện và phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc thể hiện sự ghi nhận chính trị đúng mức, đúng tầm đối với vai trò của Mặt trận trong hệ thống chính trị nước ta. Đây cũng là bước tiến nhằm thể chế hóa đầy đủ quan điểm của Đảng trong Văn kiện Đại hội XIII, đó là "tiếp tục phát huy vai trò trung tâm của 

MTTQ Việt Nam trong xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc, giám sát và phản biện xã hội".

“Trực thuộc MTTQ Việt Nam” là điểm nhấn đột phá cả về lý luận và thực tiễn

Góp ý vào dự thảo Nghị quyết, ông Nguyễn Quang Huân - Ủy viên Đoàn Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam, Phó Chủ tịch Hội Nước sạch và Môi trường Việt Nam, đại biểu Quốc hội khóa XV cho rằng, dự thảo Nghị quyết có những quy định mới về MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội là hoàn toàn hợp lý. Theo dự thảo, tại khoản 2 Điều 9 Hiến pháp quy định các tổ chức chính trị - xã hội trực thuộc MTTQ Việt Nam. Không chỉ thể hiện đúng tính chất liên minh chính trị mà Mặt trận đang đảm nhiệm, mà còn tạo sự đồng bộ, thống nhất với cơ cấu tổ chức của Đảng. Khi Đảng đã thành lập Đảng ủy Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể Trung ương, thì việc quy định rõ tính chất tổ chức của các đoàn thể trong Hiến pháp là cần thiết để bảo đảm tính thống nhất trong chỉ đạo, điều hành và tổ chức thực hiện nhiệm vụ chính trị.
 

“Vừa qua Đảng ta thực hiện cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy, sắp xếp các bộ ngành, tỉnh thành, thì các cơ quan của Mặt trận và các tổ chức chính trị - xã hội, các hội được Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ cũng không thể đứng ngoài công cuộc ấy. Dự thảo Nghị quyết có quy định các tổ chức chính trị - xã hội trực thuộc MTTQ là hợp lý, đúng với nguyên tắc lãnh đạo của Đảng” - ông Huân chia sẻ.

Đi sâu phân tích ông Huân cho rằng, mặc dù còn những ý kiến khác nhau về cụm từ “trực thuộc”, tuy nhiên phải phân tích sâu xa nội hàm của cụm từ này để hiểu rõ trực thuộc là đảm bảo sự lãnh đạo của Đảng, còn tính độc lập tương đối, hiệp thương tự nguyện của mỗi tổ chức vẫn giữ. Từng tổ chức vẫn độc lập bởi họ có điều lệ riêng, ban chấp hành riêng. Quy định các tổ chức này “trực thuộc” 

MTTQ Việt Nam là đảm bảo sự thống nhất lãnh đạo của Đảng ủy Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức đoàn thể Trung ương.

Ông Đặng Văn Khoa - Ủy viên UBTƯ MTTQ Việt Nam, Chủ tịch Hội Bảo vệ thiên nhiên và Môi trường TPHCM chia sẻ với PV Báo Đại Đoàn Kết rằng, trong thời gian này ông đã thảo luận với nhiều tầng lớp từ nhân sỹ, trí thức cho đến các vị là Ủy viên UBTƯ MTTQ Việt Nam và người dân về việc sửa đổi Hiến pháp. “Tinh thần sửa đổi Hiến pháp lần này, dù sửa đổi một phần nhưng chúng tôi đều ủng hộ hoàn toàn” - ông Khoa nói.
Cũng theo ông Đặng Văn Khoa, trong nhiều cuộc góp ý vào việc sửa đổi Hiến pháp, những nội dung liên quan đến Mặt trận và các tổ chức chính trị- xã hội đã thu hút sự quan tâm của các tầng lớp nhân dân. Đây là một thay đổi vô cùng quan trọng và cũng còn có một số ý kiến khác nhau xung quanh cụm từ: “các tổ chức “trực thuộc” MTTQ Việt Nam”. Theo ông Khoa, bản chất, nguyên lý cốt lõi hoạt động của Mặt trận và các tổ chức chính trị - xã hội đều dựa trên tinh thần xây dựng một khối đại đoàn kết vững mạnh. Việc vận động người dân, dù ở tầng lớp này hay tầng lớp khác, dù là nông dân, công nhân, cựu chiến binh, thanh niên hay phụ nữ, đều có chung mục tiêu, chung phương thức hoạt động.
 

“Điều này không đi ngược với nguyên lý hiệp thương dân chủ, không làm giảm đi vai trò của các tổ chức nào nếu tất các tổ chức đều tự nguyện, một lòng vì dân, vì nước”- ông Khoa nhấn mạnh.

Đồng thuận với những vấn đề này, ông Nguyễn Đức Tuấn - Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Hải Dương cho rằng, cụm từ “các tổ chức chính trị - xã hội trực thuộc MTTQ Việt Nam” khi được đưa vào Hiến pháp sửa đổi sẽ là một điểm nhấn mang tính đột phá cả về lý luận và thực tiễn.

Về lý luận, cụm từ này khẳng định rõ tính hệ thống, tính liên kết và tính tổ chức giữa MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội như: Công đoàn, Hội Nông dân, Đoàn Thanh niên, Hội Liên hiệp Phụ nữ, Hội Cựu chiến binh… Đây là mối quan hệ không chỉ về mặt phối hợp hành động, mà còn mang tính chất cấu trúc trong một hệ thống 

chính trị thống nhất, đồng thuận và gắn bó chặt chẽ. Về thực tiễn, việc xác lập tính “trực thuộc” sẽ tạo ra hành lang pháp lý rõ ràng hơn; giảm chồng chéo chức năng, nhiệm vụ; đồng thời để MTTQ Việt Nam có thể chủ động điều phối, lồng ghép, phát huy sức mạnh tổng hợp của các tổ chức thành viên trong thực hiện nhiệm vụ chính trị, nhất là trong các cuộc vận động lớn, phong trào thi đua yêu nước, giám sát và phản biện xã hội.

“Điều này giúp tránh sự chồng chéo, phân tán trong hoạt động và nâng cao hiệu lực phối hợp giữa các tổ chức chính trị- xã hội với vai trò là một bộ phận trong hệ thống Mặt trận” - ông Nguyễn Đức Tuấn nhấn mạnh.
 

Chung lo việc nước trong kỷ nguyên mới

Trong thời gian qua, MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội đã nghiêm túc quán triệt, tuyên truyền việc thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW với quyết tâm cao, thực hiện việc sắp xếp, cơ cấu tổ chức, gắn với tinh giản biên chế thực hiện trên cơ sở rà soát chức năng, nhiệm vụ, đảm bảo sự phù hợp, hoạt động hiệu lực, hiệu quả. MTTQ Việt Nam và các đoàn thể chính trị - xã hội, các hội quần chúng đã thực hiện việc sắp xếp các tổ chức đảng của các tổ chức chính trị - xã hội, các hội quần chúng được Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ về trực thuộc Đảng ủy Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể Trung ương với 22 tổ chức đảng trực thuộc.
Cùng với đó, thực hiện sắp xếp, hoàn thiện tổ chức bộ máy gắn với đổi mới nội dung, phương thức hoạt động, UBTƯ MTTQ Việt Nam đã giảm còn 8/16 đầu mối; Trung ương Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam giảm còn 11/16 đầu mối; Hội Nông dân Việt Nam giảm còn 8/15 đầu mối; Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam giảm còn 14/22 đầu mối; Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh giảm còn 14/32 đầu mối. Các hội quần chúng được Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ đang tiếp tục thực hiện rà soát tinh gọn trên tinh thần một người làm nhiều việc, một việc giao cho một người, một đơn vị thực hiện, tránh chồng chéo, trùng lắp chức năng nhiệm vụ. Bước đầu nhận thấy, thông qua thực hiện sắp xếp tổ chức bộ máy, chất lượng, trình độ đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức làm việc trong các cơ quan tham mưu giúp việc của MTTQ, các tổ chức chính trị -

xã hội, các hội quần chúng được nâng lên.

Đảng ủy MTTQ, các đoàn thể Trung ương đã nghiên cứu căn cứ pháp lý để trình Bộ Chính trị Đề án sắp xếp, tinh gọn hợp nhất cơ quan MTTQ Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội, các hội quần chúng do Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ ở cấp Trung ương, cấp tỉnh và cấp xã. Đề án về chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy của Cơ quan MTTQ Việt Nam ở cấp Trung ương đã nhận được sự ủng hộ rất cao của các cấp có thẩm quyền và đã được Bộ Chính trị thông qua.
 

Ông Đỗ Văn Chiến - Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Bí thư Đảng ủy Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể Trung ương, Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam cho rằng, thời gian qua, MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội đã và đang làm tốt sứ mệnh của mình và khi tiến hành đổi mới sẽ góp phần củng cố vững chắc hơn nữa khối đại đoàn kết toàn dân tộc.

“Đại đoàn kết toàn dân tộc là một truyền thống cực kỳ quý báu của dân tộc ta, được bao thế hệ cha ông dày công xây dựng, vun đắp bằng mồ hôi, xương máu, bằng sự nhọc nhằn hy sinh, bằng ý chí, niềm tin, khát vọng của dân tộc Việt Nam yêu chuộng hòa bình; máu xương của những người con đất Việt đã hòa vào lòng đất mẹ 

thành những viên gạch bằng vàng xây dựng nên thành đồng Tổ quốc Việt Nam. Bởi vậy, không thế lực thù địch nào có thể chia rẽ được khối đại đoàn kết của chúng ta”, Chủ tịch Đỗ Văn Chiến nhấn mạnh.

Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam cũng tin tưởng trong thời gian tới, các giai cấp, giai tầng xã hội, các tầng lớp nhân dân, đồng bào các dân tộc, các tôn giáo, nhân sĩ, trí thức, văn nghệ sĩ, doanh nhân, doanh nghiệp, người Việt Nam ở nước ngoài sẽ nêu cao hơn nữa tinh thần yêu nước, lòng tự hào dân tộc, tuyệt đối tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước, đóng góp trí tuệ, công sức để không ngừng củng cố, tăng cường truyền thống, sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, kết hợp với sức mạnh của thời đại, đồng lòng, chung sức “Đã bàn là thông, đã đi là đến, đã quyết cả nước một lòng” dựng xây đất nước Việt Nam thân yêu của chúng ta hòa bình, độc lập, dân chủ, giàu mạnh, phồn vinh, văn minh, hạnh phúc; phát huy mạnh mẽ truyền thống, sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc; nêu cao ý chí tự chủ, tự lực, tự cường, sáng tạo, vượt qua khó khăn, thách thức; chung lo vận mệnh của đất nước, bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.